Olsztyn – zamek Kapituły Warmińskiej. W 1348 roku rozpoczęto budowę najstarszego skrzydła, a w XV-XVI wieku dobudowano skrzydło południowe i górną część wieży. Olsztyński zamek jest doskonałym przykładem architektury gotyckiej. Obecnie swoją siedzibę ma w nim Muzeum Warmii i Mazur. W latach 1516-1519 i 1520-1521 administratorem zamku był Mikołaj Kopernik. Wśród wielu oryginalnych pamiątek, na ścianie zamkowego krużganka znajduje się osobiście wykonana przez Mikołaja Kopernika tablica astronomiczna do wskazywania równonocny wiosennej i jesiennej. 

Miasto Malbork swoje powstanie zawdzięcza działalności mnichów-rycerzy, członków Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (pełna nazwa zakonników w Polsce popularnie zwanych krzyżakami), którzy na prawym, wysokim brzegu Nogatu wznieśli w wiekach XIII-XV trójczłonową warownię i przylegające do niej od południa miasto. Nadanie przyzamkowej osadzie prawa chełmińskiego przyspieszyło rozwój grodu. W połowie XV wieku w obrębie murów miejskich liczono 174 domy, z których aż 85 postawiono wzdłuż rynku ulicowego jeszcze dziś czytelnego na planie Starego Miasta.

Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie dołożył wielu starań, aby ostatecznie w 1283 roku objąć swym władaniem ziemię gniewską, pierwszą swą posiadłość na lewym brzegu Wisły. Lokowane na prawie chełmińskim w 1297 roku miasto stanęło u boku Zamku typu konwentualnego, którego bryła wraz z kościołem świętego Mikołaja do dziś stanową charakterystyczną dominantę panoramy południowej Gniewu.

Gmina Nidzica położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego w obrębie trzech mezoregionów, tj. Garbu Lubawskiego, Pojezierza Olsztyńskiego i Równiny Mazurskiej.

Zamek w Sztumie został wybudowany przez Zakon Krzyżacki w latach 1326-1331 w miejscu wcześniejszych umocnień pruskich. Powstał na niewielkiej wyniosłości, na wyspie pośrodku dawnego Jeziora Białego. Zamek pełnił rolę przyczółka osłaniającego od południa warownię malborską, był także letnią rezydencją wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego. Sztumska warownia pozostała w rękach Zakonu do 6 stycznia 1468 r., kiedy została włączona do Prus Królewskich i na długie lata stała się rezydencją polskich starostów. 

Krzyżacy przystąpili do budowy warownego zamku w Bytowie w latach 1398-1405. Na lokację zamku wybrano górujące nad miastem wzgórze o znakomitych naturalnych warunkach obronnych. Budowla powstała na planie prostokąta o wymiarach 70 m x 50 m. Zamykające prostokątny dziedziniec kamienno – ceglane mury o fundamentach blisko 3 metrowej grubości spięto w narożach wieżą i trzema wysuniętymi basztami. Podejścia do zamku od strony wschodniej bronił system fos, przedzamcze i zwodzony most.

Kompleks zamkowo – katedralny kapituły pomezańskiej jest najcenniejszym zabytkiem w Kwidzynie. Skrzydła zamku z wieżami w narożach należały do systemu obronnego. Wieża główna do dzisiaj dominująca nad całym masywem zamkowym była również dzwonnicą widokową. Atrakcją zamku jest charakterystyczna wieża latrynowa zwana gdaniskiem z 1384 roku. Ustawiono ją ponad 50 m przed zachodnim skrzydłem zamku i połączono z zamkiem długim, pięcioprzęsłowym gankiem.

Ryn to urocze mazurskie miasteczko, położone na przesmyku dwóch jezior Ołów i Ryńskie, na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Nad miastem góruje XIV-wieczny zamek krzyżacki założony przez wielkiego mistrza Winrycha von Kniprode, który w 1379 r. odbył słynną podróż statkiem z Rynu do Malborka. Zamek należał do najważniejszych w łańcuchu umocnień na wschodzie państwa krzyżackiego. 

Nowe to nieduże miasto usytuowane na skarpie wiślanej, w połowie drogi z Bydgoszczy do Gdańska. Na stromym zboczu skarpy, na przełomie XII i XIII w. stanął potężny gród, który wraz z grodami w Stargardzie i Świeciu kontrolował ruch statków na Wiśle. Znaczenie grodu w Nowem podkreślał wówczas fakt, że stanowił on siedzibę kasztelana książęcego Świętopełka II. 

Już w średniowieczu istniała tu dobrze zorganizowana osada, która później, za pierwszych Piastów należała do kasztelani szczycieńskiej. Około 1290 roku okolice Człuchowa zostały nadane przez księcia gdańskiego Mściwoja II wojewodzie kaliskiemu Mikołajowi z Ponieca. 

Przeszłość Lęborka jest ściśle związana z dziejami Pomorza Gdańskiego i Pomorza Zachodniego, z historią Polski i Niemiec. Istnieją hipotezy, że we wczesnym średniowieczu w pradolinie rzeki Łeby powstała przedlokacyjna osada będąca zaczątkiem miasta. 

Budowę zamku krzyżackiego w Dzierzgoniu rozpoczął w 1248 r. mistrz krajowy Heinrich von Wida. Na jego lokalizację wybrano wznoszące się nad okolicą wzgórze, na którym wcześniej istniał pruski gród warowny, chroniący osadę leżącą u jego podnóża. Warownia była siedzibą komtura dzierzgońskiego, który zarazem pełnił funkcję wielkiego szatnego.

Lidzbark Warmiński położony jest u ujścia rzeki Symsarny do Łyny, w odległości 48 km od miasta wojewódzkiego Olsztyna i około 30 km od północnej granicy państwa. Dolina, w której leży miasto, otoczona jest malowniczymi wzgórzami morenowymi, z bogatą florą i fauną, a mało przekształcone i zanieczyszczone środowisko naturalne jest ostoją dzikiej zwierzyny i ptactwa. Pejzaże, które można tu podziwiać do złudzenia przypominają krajobrazy górskich szlaków. 

Kętrzyn jest niespełna 30-tysięcznym miastem leżącym na pograniczu Warmii i Mazur. Krzyżują się tu szlaki komunikacyjne prowadzące do Węgorzewa, Mrągowa, Bartoszyc, Giżycka. Tak atrakcyjne położenie stwarza szansę na rozwój turystyki i handlu. 

Działdowo – miasto niegdyś położone na historycznym pograniczu prusko-mazowieckim na tzw. ziemi sasińskiej. Dzisiaj znajdziemy je w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego. Początki miasta związane są z zakonem krzyżackim. W momencie pojawienia się Krzyżaków ziemia ta podlegała książętom mazowieckim i była słabo zaludniona. Książę Kazimierz Kujawski odstąpił ją w 1257 r. biskupowi chełmińskiemu, a ten Krzyżakom.